Barokowy kościół benedyktynek pw. Wszystkich Świętych w Drohiczynie

Kościół benedyktynek pw. Wszystkich Świętych w Drohiczynie jest późnobarokową budowlą wzniesioną według projektu Pawła Fontany z fundacji braci Kuczyńskich – Wiktoryna i Marcina. Pierwszą drewnianą świątynię, wraz z konwentem dla sióstr, w tym miejscu ufundował, w 1623 roku, Wojciech Niemira, wojewoda podlaski. Do Drohiczyna przybyła z Torunia, 1 listopada 1623 roku, wraz z trzynastoma mniszkami Zofia Kiszczanka, która została pierwszą ksienią zakonu. 

W 1854 roku, rząd carski nakazał zamknięcie kościoła benedyktynek. Była to kara za patriotyczną postawę zakonnic, które udzielały pomocy powstańcom listopadowym. Po upadku powstania styczniowego w zakrystii kościoła urządzono małą cerkiew pod wezwaniem św. Agapita. W 1918 roku świątynię przywrócono katolikom. 

Kościół jest późnobarokową, bez wieżową budowlą jednonawową. Zdobi ją piękna fasada z dwoma ustawionymi pod kątem skrzydłami bocznymi. Fasada zwieńczona jest rozbudowanym szczytem ze spływami wolutowymi. Wnętrze świątyni przykrywa sklepienie kolebkowe z lunetami. 

Z pierwotnego wystroju zachowało się niewiele. Jest to krucyfiks z pierwszej połowy XVIII wieku, obraz św. Benedykta z pierwszej połowy XVII wieku oraz trzy rzeźby barokowe przedstawiające Chrystusa Bolesnego, św. Jana Chrzciciela i św. Marka Ewangelistę. We wnętrzu umieszczono tablicę pamiątkową poświęconą Władysławowi Syrokomli (Ludwikowi Kondratowiczowi 1823-1862).

Wokół sanktuarium w Dankowie

 

Wnętrze sanktuarium maryjnego w Dankowie

Kościół św. Stanisława Biskupa w Dankowie

 

Danków - sanktuarium maryjne

Kościół pw. św. Stanisława Biskupa Męczennika jest świątynią parafialną w Dankowie na terenie dekanatu Krzepice w archidiecezji częstochowskiej. Parafia Danków to jedna z najstarszych w tej okolicy. W 1238 i 1267 roku odbywały się tu zjazdy biskupów. Pierwotny, drewniany kościół św. Stanisława Biskupa w Dankowie istniał już w XIII w. i położony był przy drodze do Lipia. W XVI wieku dankowski kościół znalazł się w rękach arian. Pozbawieni swej świątyni katolicy musieli wówczas korzystać z kościoła filialnego w Zajączkach. Rok 1641 przyniósł powrót do katolików. Obecny kościół murowany został zbudowany w latach 1641-75 na terenie twierdzy dankowskiej. Wzniósł go kasztelan Stanisław Warszycki. 

Położony w Dankowie, który zasłynął dzięki rodzinie Warszyckich jako pierwsza na ziemiach polskich ufortyfikowana wieś, późnorenesansowy kościół zasługuje na szczególną uwagę z uwagi na znajdujący się w nim, czczony od ponad 350 lat, obraz Najświętszej Maryi Panny Dankowskiej, będący wierną kopią obrazu Czarnej Madonny Jasnogórskiej, koronowany w 2002 r. koronami biskupimi przez ks. arcybiskupa Stanisława Nowaka, metropolity częstochowskiego. To właśnie dzięki temu wizerunkowi, który w oktawie Bożego Ciała 1650 r. w obecności świadków płakał trzy razy, Danków jest znanym sanktuarium maryjnym w województwie śląskim.

Rozwijająca się pobożność maryjna przyniosła m.in. powołanie do istnienia w roku 1658 Bractwa Różańcowego. Wkrótce założono tu szkółkę elementarną, a także fundację dla biednych oraz prowadzono różnego rodzaju działalność charytatywną. Uroczyste poświęcenie kościoła pod wezwaniem Najświętszej Boga Rodzicielki, św. Stanisława Biskupa i św. Antoniego z Padwy, miało miejsce dopiero 22 lipca 1675 r. W 1767 r., gdy od pioruna spłonęła dankowska twierdza, wskutek pożaru uległy zniszczeniu także wieża i dach kościoła. Pożarów wywołanych piorunami było więcej, co sprawiło, że w połowie XIX w. obniżono nieco wieżę kościoła. 

W kościele, oprócz obrazu, warto zwrócić uwagę na cztery renesansowe portale i nagrobek zmarłego 24 lipca 1615 r. Andrzeja Warszyckiego, brata Stanisława, wojewody podlaskiego, ojca późniejszego kasztelana krakowskiego, także Stanisława Warszyckiego. Podziemia świątyni zawierające krypty zostały niestety zasypane piaskiem pod koniec XIX w.

Barokowy kościół św. Józefa w Wieluniu

Kościół parafialny pw. św. Józefa w Wieluniu należał do zespołu zabudowań dawnego kolegium pijarskiego i pełnił funkcję świątyni przyklasztornej. Wzniesiony został około 1740 r. z fundacji rodzin Bolkowskich i Niemojewskich. Kościół w latach późniejszych wielokrotnie ulegał pożarom, m.in. spłonął wraz z klasztorem pijarów miastem w wielkim pożarze 3 września 1795 r. Odbudowany staraniem pijara Bogusława Psarskiego został ponadto w 1801 r. ozdobiony freskami Roberta Stankiewicza. Po kasacie klasztoru pijarów w ramach represji popowstaniowych w 1864 r. kościół stał się filialnym parafii wieluńskiej. Cztery lata później, 19. marca 1868 r. kościół spłonął po raz trzeci. Wówczas władze rosyjskie, z racji braku w mieście odpowiednio dużej świątyni prawosławnej postanowiły kościół św. Józefa przebudować na cerkiew. By temu zapobiec wielunianie utworzyli Obywatelski Komitet Odbudowy Kościoła i w 1875 r. przeprowadzono publiczną zbiórkę funduszy na renowację kościoła. Zgromadzone środki pozwoliły na ukończenie prac budowlanych w 1880 r. W okresie międzywojennym kościół służył jako kościół szkolny. W 1957 r. utworzono tutaj drugą wieluńską parafię.

Kościół murowany zbudowany został w stylu barokowym, na osi północ-południe nawy i prezbiterium. Świątynia trójnawowa w układzie bazylikowym. Po bokach prezbiterium piętrowe pomieszczenia na m.in. zakrystię i dawny chór zakonny. Wieże nakryte pseudobarokowymi hełmami z ok. 1880 r. Pozostałe elewacje znacznie skromniejsze, ożywiane jedynie skromniejszymi pilastrami. Wewnątrz sklepienia kolebkowe z lunetami, na gurtach. 

Na ścianie frontowej tablica poświęcona pamięci wieluńskich maturzystów, oficerów Armii Krajowej: dowódcy związku Odwetu i Kedywu w okręgu Warszawa mjr. sap. Jerzego Lewińskiego ps. „Chuchro” oraz Hubalczyka, komendanta Związku Walki Zbrojnej i AK w Łodzi mjr. Józefa Grabińskiego ps. „Pomian”.

Wyposażenie kolegiaty Bożego Ciała w Wieluniu

 

Z wyposażenia kolegiaty Bożego Ciała w Wieluniu wymienić warto. Obrazy:

- Zdjęcie z krzyża (Opłakiwanie Chrystusa) - późnogotycki obraz ze szkoły wrocławskiej, XVI w. znajdujący się w ołtarzu głównym, tempera na desce lipowej;

- Wizja św. Teresy z Avila - olej na płótnie, autorstwa renesansowego malarza włoskiego Giulio Cesare Proccaciniego z pocz. XVII w.; 

- Grosz czynszowy - XVII-wieczny obraz ze szkoły Tycjana, również pochodzący z fundacji Jerzego Radoszewskiego dla rodowej kaplicy

- Matki Bożej Pocieszenia - obraz fundacji Stanisława Starowskiego, namalowany w Krakowie ok. 1640 r., wkrótce otoczony został kultem; posiada srebrną sukienkę i złote korony - pamiątka koronacji obrazu z 1971 r.

rzeźby:

- późnogotyckie hermy drewniane świętych Piotra i Pawła oraz nieznanego świętego z XVI w.

- barokowy krucyfiks na belce tęczowej z 2. poł. XVII w.

- św. biskupa - na ambonie, XVIII w.

W oknach prezbiterium witraże przedstawiają sceny z życia zakonników i legendę o powstaniu miasta i klasztoru.

Od północy do kościoła przylega budynek plebanii, której wschodnie skrzydło to pozostałość XVII-wiecznego klasztoru augustianów. 

Obok kościoła, w rogu ulic Augustiańskiej i Okólnej znajduje się murowana barokowa dzwonnica z XVIII w. na planie kwadratu, podzielona gzymsami na cztery kondygnacje. W czasie I wojny światowej Niemcy zrabowali dwa zabytkowe dzwony.

W kościele i budynku poklasztornym znajduje się kilka tablic pamiątkowych: ku czci 32 księży zabitych w latach II wojny światowej, poświęcona pamięci poległych i pomordowanych żołnierzy Armii Krajowej obwodu wieluńskiego oraz upamiętniająca postać tutejszego proboszcza Józefa Pruchnickiego.