Kościół NMP w Chełmnie nad Nerem

Kościół Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Chełmnie nad Nerem należy do diecezji włocławskiej. Obecna murowana świątynia została wzniesiona w stylu neogotyckim w 1875 roku.

Budowla została zaprojektowana przez inżyniera powiatowego Ignacego Miłobędzkiego. W ołtarzu głównym są umieszczone: obraz Matki Boskiej Częstochowskiej a także rzeźby Świętych Apostołów Piotra i Pawła. W latach 1944–1945 w świątyni znajdowała się „stacja obnażenia”. Ludność żydowska była ograbiana z bagaży i odzieży, następnie była ładowana do samochodów – komór gazowych.

Kościół Zesłania Ducha Świętego w Łodzi

Kościół rzymsko-katolicki p.w. Zesłania Ducha Świętego w Łodzi przy ul. Piotrkowskiej i placu Wolności został wybudowany w latach 1889–1891 jako kościół ewangelicko-augsburski pw. Świętej Trójcy w stylu eklektycznym z przewagą cech neorenesansowych z zastosowaniem elementów romańskich (okna). Autorami projektu byli: Otto Gehlig oraz Hilary Majewski. Kościół jest zbudowany na planie krzyża greckiego, o równych ramionach (30m x 29m), z cegły. 

Z zewnątrz zdobi go 6 wieżyczek, z których 4 większe ustawione na narożach, o stożkowych chełmach zwieńczonych krzyżami, a po środku dachu nad nimi góruje kopuła zakończona krzyżem. Dachy i chełmy wieżyczek pokryte są blachą cynkową. Do wnętrza kościoła prowadzą wejścia z trzech stron. Jako świątynia rzymskokatolicka została poświęcona 1 I 1945 r. przez prałata Jana Zdziowskiego.

Kościół Podwyższenia Świętego Krzyża w Łodzi

Kościół pod wezwaniem Podwyższenia Świętego Krzyża w Łodzi wybudowany w latach 1860–1880 w stylu neoromańskim według projektu Franciszka Tournelle’a. Zbudowany na planie krzyża, 3-nawowy, z dwiema kaplicami, z wieżą na frontonie, od wschodu i zachodu kruchty, zakrystia za głównym ołtarzem. 

Kościół został poświęcony 19 V 1888 r. przez abpa Wincentego Teofila Chościak Popiela. Od 8 sierpnia 2021 roku opiekę duszpasterską nad parafią pw. Podwyższenia Świętego Krzyża sprawują dominikanie.

Fara wrzesińska

Kościół Wniebowzięcia NMP i św. Stanisława bpa we Wrześni (fara wrzesińska) zbudowano w XV wieku w stylu gotyckim, w formie bazyliki o trzech nawach. 

Kościół został spalony częściowo podczas potopu szwedzkiego w 1655 r., w wyniku czego runęła ściana północna nawy głównej, odbudowana w 1672. W 1709 r. świątynię złupiły wojska szwedzkie. W 1772 r. zawaliły się sklepienia naw bocznych. Z inicjatywy kolatora Marcelego Ponińskiego odbudowę przeprowadził w 1792 r. Jan Binder z Kórnika. Obniżono wtedy między innymi nawy boczne i dach nad nawą główną o półtora metra oraz wieżę. 

W latach 1881–1887 przeprowadzono przebudowę kościoła wg projektu architekta Zygmunta Gorgolewskiego, zmieniając głównie detale i dekorację. 

Ołtarz główny późnorenesansowy, drewniany o bogatej dekoracji snycerskiej, około 1640, z obrazem Wniebowzięcia Matki Bożej z postacią fundatora księdza Bielawskiego (1641). W zakończeniu ołtarza znajduje się obraz Koronacja Matki Bożej z około 1640.

Nawę główną i prezbiterium przykrywa strop kasetonowy z końca XIX w. Gotyckie sklepienie krzyżowe zachowało się tylko w kruchcie pod wieżą. 

Na środku zewnętrznej ściany prezbiterium kościoła wisi drewniana rzeźba Chrystusa ufundowana w 1923 roku przez Helenę i Edwarda Mycielskich. 

Sobór św. Aleksandra Newskiego w Łodzi

 

Parafia prawosławna w Łodzi powstała pod koniec XIX wieku z inicjatywy jej prawosławnych mieszkańców, których liczba sukcesywnie zwiększała się. W 1877 roku powstał projekt wybudowania odpowiedniej świątyni, która mogłaby sprostać potrzebom religijnym miejscowym prawosławnym. Architekt miejski Hilary Majewski opracował wówczas odpowiedni projekt świątyni.

Utworzono odpowiedni komitet składający się z prominentnych łódzkich fabrykantów, którzy zgodzili się finansować budowę pierwszej prawosławnej łódzkiej cerkwi. Wśród sponsorów budowy i wyposażenia świątyni znalazły się, między innymi: Karl Wilhelm Scheibler, Juliusz Heinzel, Ludwik Grohman, Edward Herbst, Izrael Poznański i inni. W ten sposób w ciągu czterech lat  wybudowano wspaniałą cerkiew w bizantyjskim stylu architektonicznym.

Nową prawosławną świątynię wyświęcono w 1884 r. pod wezwaniem świętego księcia Aleksandra Newskiego. W odrodzonym państwie polskim cerkiew w 1920 r. stała się siedzibą parafii. Podczas II wojny światowej prawosławne duchowieństwo służące w cerkwi św. Aleksandra wydawało łódzkim Żydom fałszywe metryki chrztu, które ratowały im życie. W 1951 roku po utworzeniu diecezji łódzko-poznańskiej, świątynia otrzymała rangę Soboru katedralnego. 

Cerkiew została zbudowana w stylu rosyjsko-bizantyjskim, z wyraźnymi nawiązaniami do stylu romańskiego, na planie ośmiokąta, z obejściem biegnącym dookoła oraz wyodrębnioną częścią centralną, nad którą na bębnie wznosi się główna kopuła, wsparta na czterech filarach. Jest ona orientowana, trójdzielna.

 Położony od zachodu przedsionek został zbudowany na planie kwadratu. Nad nim umieszczono wieżę zwieńczoną cebulastym hełmem. Elewacje obiektu ozdobiono rzędami niewielkich arkad. Rytmicznie rozmieszczono półkoliste otwory okienne zdobione są niewielkimi kolumienkami, których kapitele ozdobiono motywami floralnymi. Bogata kolorystyka bryły budynku stanowiła, podobnie jak wymienione ornamenty, nawiązanie do tradycji wschodniosłowiańskiego budownictwa sakralnego. Elementy dachu świątyni są złocone. Na elewacjach rozmieszczono dziesięć kompozycji malarskich, w tym postać św. Aleksandra Newskiego, usytuowaną na dzwonnicy.

Cerkiew św. Mikołaja w Drohiczynie

Cerkiew pod wezwaniem św. Mikołaja w Drohiczynie została zbudowana w 1792 roku w stylu klasycystycznym z fundacji Konstancji z Kuczyńskich i Jakuba Ciecierskiego jako unicka pod wezwaniem św. Mikołaja dla klasztoru zakonu bazylianów. Po spłonięciu w 1806 r. parafialnej cerkwi unickiej przeniesiono tu nabożeństwa. 

W 1839 r. świątynia została odebrana unitom i przekazana przez rosyjskie władze zaborcze kościołowi prawosławnemu. Po upadku powstania styczniowego, dokonano przebudowy cerkwi w celu nadania jej bardziej prawosławnego wyglądu, w wyniku czego z zewnątrz zwieńczono ją dodatkowymi trzema cebulastymi sygnaturkami, w wewnątrz dokonano przekształceń i stworzono nowe wnętrze poprzez usunięcie bocznych ołtarzy, organów i ambony.

Kościół bernardynów pw. Niepokalanego Poczęcia NMP w Łęczycy

Bernardyni osiedlili się w Łęczycy za sprawą Doroty z Otolskich Piwo, która w 1632 r. zaprosiła ich na grunt przy łęczyckiej Bramie Poznańskiej, fundując dla nich drewniany klasztor i kościół. Świątynia otrzymała wezwanie Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny. Dzięki licznym fundatorom bracia wybudowali w latach 1636-1643 kościół, którego poświęcenia dokonano 10 IX 1652 r. W czasie potopu szwedzkiego w 1656 r. został częściowo zniszczony. W 1743 r. kościół i klasztor spłonęły. Po odbudowie w drugiej połowie XVIII w. odbywały się tutaj sejmiki województwa łęczyckiego. Do roku 1864 był to kościół klasztorny bernardynów. W czasie powstania styczniowego zakonnicy zaangażowali się w pomoc powstańcom, co spowodowało kasatę klasztoru w 1864 r. Kościół i klasztor przeszły wówczas pod kuratelę miejscowej parafii św. Andrzeja. Po odzyskaniu niepodległości bernardyni nie byli w stanie objąć placówki z powodu braku dostatecznej liczby kapłanów, dlatego w 1923 r. biskup łódzki przekazał go jezuitom, którzy zostali usunięci z niego przez Niemców w 1940 r. Po wojnie, w 1946 r. klasztor wraz z kościołem powrócił do pierwotnych właścicieli bernardynów. 

Kościół pw. Niepokalanego Poczęcia jest budowlą wczesnobarokową, orientowaną, jednonawową z nieco węższym i niższym prezbiterium. Obecna szata wnętrza kościoła pochodzi z przełomu XVII-XVIII w. Twórcą polichromii był brat Walenty Żebrowski. Kościół posiada dwuspadowy dach, zwieńczony trójkondygnacyjną sygnaturką. Wewnątrz są sklepienia kolebkowe z lunetami. Wnętrze kościoła, urządzone w duchu teatrum sacrum, jest jednym z najpiękniejszych w całej prowincji oo. Bernardynów. Klasztor to budowla murowana, piętrowa, z prostokątnym dziedzińcem przylegający południowym bokiem do kościoła. 

The Bernardines settled in Łęczyca thanks to Dorota, née Otolska Piwo, who in 1632 invited them to land in Łęczyca by founding a wooden monastery and church for them. The temple received the invocation of the Immaculate Conception of the Blessed Virgin Mary. Thanks to numerous funders, the brothers built the church between 1636 and 1643. During the Swedish Deluge in 1656, it was partially destroyed. In 1743, the church and the monastery burned down. After reconstruction in the second half of the 18th century, the sejmiks of the Łęczyca province were held here. It was a Bernardine monastery church until 1864. During the January Uprising, the monks became involved in helping the insurgents, which led to the monastery's dissolution in 1864. The church and monastery were then transferred to the custody of the local parish of St. Andrew. In 1923, the Bishop of Lodz handed it over to the Jesuits, who were expelled from it by the Germans in 1940. After the war, in 1946, the monastery and the church were returned to the original Bernardine owners. 

The Church of the Immaculate Conception is an early Baroque, oriented, single-nave building with a slightly narrower and lower presbytery. The present interior decoration of the church dates from the turn of the 17th-18th century. The creator of the polychrome was Brother Walenty Żebrowski. The church has a gabled roof, topped with a three-storey bell. Inside, there are barrel vaults with lunettes. The interior of the church, decorated in the spirit of the theatrum sacrum, is one of the most beautiful in the whole province of the Bernardine Fathers. 

Die Bernardiner ließen sich in Łęczyca dank Dorota, geborene Otolska Piwo, nieder, die sie 1632 einlud, sich in Łęczyca niederzulassen, indem sie für sie ein Holzkloster und eine Kirche gründete. Das Gotteshaus wurde der Unbefleckten Empfängnis der Heiligen Jungfrau Maria geweiht. Dank zahlreicher Geldgeber konnten die Brüder die Kirche zwischen 1636 und 1643 errichten. Während der schwedischen Sintflut im Jahr 1656 wurde sie teilweise zerstört. Im Jahr 1743 brannten die Kirche und das Kloster nieder. Nach dem Wiederaufbau in der zweiten Hälfte des 18. Jahrhunderts wurden hier die Sejmiks der Provinz Łęczyca abgehalten. Bis 1864 war es eine Klosterkirche der Bernhardiner. Während des Januaraufstands unterstützten die Mönche die Aufständischen, was zur Auflösung des Klosters im Jahr 1864 führte. Kirche und Kloster gingen in die Obhut der örtlichen Pfarrei St. Andreas über. Andreas. 1923 übergab der Bischof von Lodz das Kloster an die Jesuiten, die 1940 von den Deutschen aus dem Kloster vertrieben wurden. 1946, nach dem Krieg, wurden das Kloster und die Kirche an die ursprünglichen Bernhardiner zurückgegeben. 

Die Kirche der Unbefleckten Empfängnis ist ein frühbarocker, orientierter, einschiffiger Bau mit einem etwas schmaleren und niedrigeren Presbyterium. Die heutige Innenausstattung der Kirche stammt aus der Zeit der Wende vom 17. zum 18. Jahrhundert. Der Schöpfer der Polychromie war Bruder Walenty Żebrowski. Die Kirche hat ein Giebeldach, das von einer dreistöckigen Glocke gekrönt wird. Im Inneren befinden sich Tonnengewölbe mit Lünetten. Das Innere der Kirche, das im Geiste des theatrum sacrum dekoriert ist, gehört zu den schönsten in der ganzen Provinz der Bernhardiner. 

Kolegiata NMP w Wiślicy (III)

 

Gotycki kościół w Wiślicy został wzniesiony z kamienia ciosowego. 

Wyjątkiem jest ceglany szczyt fasady zachodniej, który jest efektem odbudowy ze zniszczeń wojennych w latach 20. XX w. 

Kościół ma budowę pseudonawową. Nawa kościoła posiada sklepienie trójdzielne, częściowo gwiaździste. Wspierają je trzy smukłe wieloboczne filary. 

Prezbiterium przykryte jest sklepieniem krzyżowo-żebrowym. 

Wielobocznie zamknięte prezbiterium jest niższe i węższe od nawy. Od północy przylega do niego przybudówka z 2. połowy XVII w. w której znajdują się zakrystia i skarbiec.

The Gothic church in Wiślica was built of ashlar stone. The exception is the brick gable of the western facade, which is the result of reconstruction from war damage in the 1920s. The church has a pseudo-nave structure. The church nave has a tripartite vault, partly stellar. They are supported by three slender polygonal pillars. The presbytery is covered with a cross-rib vault. The polygonally closed presbytery is lower and narrower than the nave. From the north, there is an annex from the second half of the 17th century, which houses the sacristy and the treasury.

Die gotische Kirche in Wiślica wurde aus Quadersteinen erbaut. Eine Ausnahme bildet der Backsteingiebel der Westfassade, der das Ergebnis eines Wiederaufbaus nach Kriegsschäden in den 1920er Jahren ist. Die Kirche hat einen pseudoschiffigen Aufbau. Das Kirchenschiff hat ein dreiteiliges, teilweise sternförmiges Gewölbe. Sie werden von drei schlanken, vieleckigen Säulen getragen. Das Presbyterium ist mit einem Kreuzrippengewölbe bedeckt. Das vieleckig geschlossene Presbyterium ist niedriger und schmaler als das Kirchenschiff. Im Norden schließt sich ein Anbau aus der zweiten Hälfte des 17. Jahrhunderts an, der die Sakristei und die Schatzkammer beherbergt.

Prezbiterium kolegiaty w Wiślicy (II)

 

W ołtarzu głównym kolegiaty w Wiślicy znajduje się posąg Madonna „Łokietkowa” z ok. 1270-80. Według tradycji przed figurą modlił się o zjednoczenie kraju ukrywający się w Wiślicy Władysław Łokietek. Modliła się też królowa Jadwiga z królem Jagiełłą. Tradycja mówi, że jeden z ornatów jest podarunkiem królowej, oczyszczonej przez sąd w Wiślicy z pomówień rycerza Gniewosza z Dalewic. Posąg został ukoronowany w 1966 r. przez kardynała Stefana Wyszyńskiego.

W prezbiterium kościoła widoczne są fragmenty fresków rusko-bizantyjskich z lat 1397–1400 fundacji Władysława Jagiełły.  Polichromia została wykonana przez popa Hayla, malarza pochodzącego z Przemyśla. Pośród zachowanych scen znajdują się: Ofiarowanie w Świątyni, Zdjęcie z krzyża, Zaśnięcie Matki Boskiej, Pogrzeb Matki Boskiej, Zwiastowanie, Boże Narodzenie, Ostatnia Wieczerza, Biczowanie, Ukrzyżowanie oraz postacie świętych.

W prezbiterium znajdują się także późnorenesansowe epitafia kanoników wiślickich. Do zakrystii prowadzi barokowy portal ufundowany przez kantora wiślickiego Andrzeja Mielerskiego. 

Stalle wykonane zostały w czasie odbudowy świątyni w XX w. po zniszczeniach dokonanych przez Austriaków w czasie I wojny światowej według projektu Szyszko-Bohusza. 

In the main altar in the collegiate church in Wiślica there is a statue of Madonna "Łokietkowa" from around 1270-80. According to tradition, Władysław Łokietek, who was hiding in Wiślica, prayed for the unification of the country in front of the statue. Queen Jadwiga also prayed with King Jagiełło. Tradition says that one of the chasubles is a gift from the queen, cleared by the court in Wiślica of the slander of the knight Gniewosz from Dalewice. The statue was crowned in 1966 by Cardinal Stefan Wyszyński.

In the presbytery of the collegiate church in Wiśnica, fragments of Ruthenian-Byzantine frescoes from 1397–1400 founded by Władysław Jagiełło are visible. The polychrome was made by Pope Hayl, a painter from Przemyśl. The preserved scenes include: the Presentation in the Temple, the Demise from the Cross, the Dormition of the Virgin Mary, the Funeral of the Virgin Mary, the Annunciation, Christmas, the Last Supper, the Scourging, the Crucifixion and figures of saints.

In the presbytery there are also late Renaissance epitaphs of the Wiślica canons. A baroque portal founded by the cantor of Wiślica, Andrzej Mielerski, leads to the sacristy. The stalls were made during the reconstruction of the temple in the 20th century after the destruction caused by the Austrians during World War I, according to Szyszko-Bohusz's design.

Im Hauptaltar der Stiftskirche in Wiślica befindet sich eine Madonna-Statue „Łokietkowa“ aus der Zeit um 1270-80. Der Überlieferung nach betete Władysław Łokietek, der sich in Wiślica versteckte, vor der Statue für die Vereinigung des Landes. Königin Hedwig betete auch mit König Jagiełło. Der Überlieferung zufolge ist eines der Messgewänder ein Geschenk der Königin, das der Hof in Wiślica von der Verleumdung des Ritters Gniewosz aus Dalewice freigesprochen hat. Die Statue wurde 1966 von Kardinal Stefan Wyszyński gekrönt.

Im Presbyterium der Stiftskirche in Wiśnica sind Fragmente ruthenisch-byzantinischer Fresken aus den Jahren 1397–1400 zu sehen, die von Władysław Jagiełło gegründet wurden. Die Polychromie wurde von Papst Hayl, einem Maler aus Przemyśl, angefertigt. Zu den erhaltenen Szenen gehören: die Darstellung im Tempel, der Kreuzestod, die Entschlafung der Jungfrau Maria, das Begräbnis der Jungfrau Maria, die Verkündigung, Weihnachten, das letzte Abendmahl, die Geißelung, die Kreuzigung und Heiligenfiguren.

Im Presbyterium befinden sich auch Epitaphien der Wiślica-Chorherren aus der Spätrenaissance. Zur Sakristei führt ein barockes Portal, das vom Kantor von Wiślica, Andrzej Mielerski, gestiftet wurde. Das Gestühl entstand beim Wiederaufbau des Tempels im 20. Jahrhundert nach der Zerstörung durch die Österreicher im Ersten Weltkrieg nach dem Entwurf von Szyszko-Bohusz.