Kolegiata NMP w Wiślicy (III)

 

Gotycki kościół w Wiślicy został wzniesiony z kamienia ciosowego. 

Wyjątkiem jest ceglany szczyt fasady zachodniej, który jest efektem odbudowy ze zniszczeń wojennych w latach 20. XX w. 

Kościół ma budowę pseudonawową. Nawa kościoła posiada sklepienie trójdzielne, częściowo gwiaździste. Wspierają je trzy smukłe wieloboczne filary. 

Prezbiterium przykryte jest sklepieniem krzyżowo-żebrowym. 

Wielobocznie zamknięte prezbiterium jest niższe i węższe od nawy. Od północy przylega do niego przybudówka z 2. połowy XVII w. w której znajdują się zakrystia i skarbiec.

The Gothic church in Wiślica was built of ashlar stone. The exception is the brick gable of the western facade, which is the result of reconstruction from war damage in the 1920s. The church has a pseudo-nave structure. The church nave has a tripartite vault, partly stellar. They are supported by three slender polygonal pillars. The presbytery is covered with a cross-rib vault. The polygonally closed presbytery is lower and narrower than the nave. From the north, there is an annex from the second half of the 17th century, which houses the sacristy and the treasury.

Die gotische Kirche in Wiślica wurde aus Quadersteinen erbaut. Eine Ausnahme bildet der Backsteingiebel der Westfassade, der das Ergebnis eines Wiederaufbaus nach Kriegsschäden in den 1920er Jahren ist. Die Kirche hat einen pseudoschiffigen Aufbau. Das Kirchenschiff hat ein dreiteiliges, teilweise sternförmiges Gewölbe. Sie werden von drei schlanken, vieleckigen Säulen getragen. Das Presbyterium ist mit einem Kreuzrippengewölbe bedeckt. Das vieleckig geschlossene Presbyterium ist niedriger und schmaler als das Kirchenschiff. Im Norden schließt sich ein Anbau aus der zweiten Hälfte des 17. Jahrhunderts an, der die Sakristei und die Schatzkammer beherbergt.

Prezbiterium kolegiaty w Wiślicy (II)

 

W ołtarzu głównym kolegiaty w Wiślicy znajduje się posąg Madonna „Łokietkowa” z ok. 1270-80. Według tradycji przed figurą modlił się o zjednoczenie kraju ukrywający się w Wiślicy Władysław Łokietek. Modliła się też królowa Jadwiga z królem Jagiełłą. Tradycja mówi, że jeden z ornatów jest podarunkiem królowej, oczyszczonej przez sąd w Wiślicy z pomówień rycerza Gniewosza z Dalewic. Posąg został ukoronowany w 1966 r. przez kardynała Stefana Wyszyńskiego.

W prezbiterium kościoła widoczne są fragmenty fresków rusko-bizantyjskich z lat 1397–1400 fundacji Władysława Jagiełły.  Polichromia została wykonana przez popa Hayla, malarza pochodzącego z Przemyśla. Pośród zachowanych scen znajdują się: Ofiarowanie w Świątyni, Zdjęcie z krzyża, Zaśnięcie Matki Boskiej, Pogrzeb Matki Boskiej, Zwiastowanie, Boże Narodzenie, Ostatnia Wieczerza, Biczowanie, Ukrzyżowanie oraz postacie świętych.

W prezbiterium znajdują się także późnorenesansowe epitafia kanoników wiślickich. Do zakrystii prowadzi barokowy portal ufundowany przez kantora wiślickiego Andrzeja Mielerskiego. 

Stalle wykonane zostały w czasie odbudowy świątyni w XX w. po zniszczeniach dokonanych przez Austriaków w czasie I wojny światowej według projektu Szyszko-Bohusza. 

In the main altar in the collegiate church in Wiślica there is a statue of Madonna "Łokietkowa" from around 1270-80. According to tradition, Władysław Łokietek, who was hiding in Wiślica, prayed for the unification of the country in front of the statue. Queen Jadwiga also prayed with King Jagiełło. Tradition says that one of the chasubles is a gift from the queen, cleared by the court in Wiślica of the slander of the knight Gniewosz from Dalewice. The statue was crowned in 1966 by Cardinal Stefan Wyszyński.

In the presbytery of the collegiate church in Wiśnica, fragments of Ruthenian-Byzantine frescoes from 1397–1400 founded by Władysław Jagiełło are visible. The polychrome was made by Pope Hayl, a painter from Przemyśl. The preserved scenes include: the Presentation in the Temple, the Demise from the Cross, the Dormition of the Virgin Mary, the Funeral of the Virgin Mary, the Annunciation, Christmas, the Last Supper, the Scourging, the Crucifixion and figures of saints.

In the presbytery there are also late Renaissance epitaphs of the Wiślica canons. A baroque portal founded by the cantor of Wiślica, Andrzej Mielerski, leads to the sacristy. The stalls were made during the reconstruction of the temple in the 20th century after the destruction caused by the Austrians during World War I, according to Szyszko-Bohusz's design.

Im Hauptaltar der Stiftskirche in Wiślica befindet sich eine Madonna-Statue „Łokietkowa“ aus der Zeit um 1270-80. Der Überlieferung nach betete Władysław Łokietek, der sich in Wiślica versteckte, vor der Statue für die Vereinigung des Landes. Königin Hedwig betete auch mit König Jagiełło. Der Überlieferung zufolge ist eines der Messgewänder ein Geschenk der Königin, das der Hof in Wiślica von der Verleumdung des Ritters Gniewosz aus Dalewice freigesprochen hat. Die Statue wurde 1966 von Kardinal Stefan Wyszyński gekrönt.

Im Presbyterium der Stiftskirche in Wiśnica sind Fragmente ruthenisch-byzantinischer Fresken aus den Jahren 1397–1400 zu sehen, die von Władysław Jagiełło gegründet wurden. Die Polychromie wurde von Papst Hayl, einem Maler aus Przemyśl, angefertigt. Zu den erhaltenen Szenen gehören: die Darstellung im Tempel, der Kreuzestod, die Entschlafung der Jungfrau Maria, das Begräbnis der Jungfrau Maria, die Verkündigung, Weihnachten, das letzte Abendmahl, die Geißelung, die Kreuzigung und Heiligenfiguren.

Im Presbyterium befinden sich auch Epitaphien der Wiślica-Chorherren aus der Spätrenaissance. Zur Sakristei führt ein barockes Portal, das vom Kantor von Wiślica, Andrzej Mielerski, gestiftet wurde. Das Gestühl entstand beim Wiederaufbau des Tempels im 20. Jahrhundert nach der Zerstörung durch die Österreicher im Ersten Weltkrieg nach dem Entwurf von Szyszko-Bohusz.

Fundacja kolegiaty NMP w Wiślicy (I)

Kolegiata Narodzenia NMP w Wiślicy (obecnie diec. kielecka) powstała na miejscu dwu poprzednich kościołów, z fundacji króla Kazimierza Wielkiego w ramach pokuty, związanej z zamordowaniem księdza Marcina Baryczki na polecenie albo za wiedzą króla. 

Niebezpieczeństwo ekskomuniki, nałożonej przez papieża Klemensa VI skłoniło króla do podjęcia szeregu czynów pokutnych. Między innymi do budowy kościołów pokutnych m.in. w Wiślicy, Sandomierzu, Stopnicy, Szydłowie czy Zagości. 

Najpierw wzniesiono prezbiterium, na planie węższym od nawy, czteroprzęsłowe, zamknięte trójbocznie. Kolejno (po rozbiórce drugiego kościoła) zbudowano dwuprzęsłową nawę, której sklepienie wsparto na trzech filarach. W wyniku tej działalności fundacyjnej króla zbudowana została w Wiślicy w latach 1350-1360 istniejąca Kolegiata.

Nad bocznym wejściem do kościoła, od strony Domu Długosza,  znajduje się ostrołukowy portal. Nad portalem umieszczona jest płaskorzeźbiona tablica erekcyjna z przedstawieniem Kazimierza Wielkiego. Król klęczy przed Madonną z Dzieciątkiem ofiarowując jej model świątyni. Za nim znajduje się biskup krakowski Bodzanty. Tablica powstała w 1464, przeszło sto lat po ufundowaniu kościoła z inicjatywy Jana Długosza, który pełnił w Wiślicy funkcję kanonika.

The Collegiate Church of the Nativity of the Blessed Virgin Mary in Wiślica was built on the site of two previous churches, funded by King Casimir the Great as part of penance for the murder of priest Marcin Baryczka on the order or with the king's knowledge. The danger of excommunication imposed by Pope Clement VI prompted the king to undertake a number of penitential acts. Among other things, for the construction of penitential churches, among others. in Wiślica, Sandomierz, Stopnica, Szydłów and Zagość. First, the presbytery was built, on a plan narrower than the nave, with four bays, closed on three sides. Subsequently (after the demolition of the second church), a two-span nave was built, the vault of which was supported by three pillars. As a result of this foundation activity of the king, the existing Collegiate Church was built in Wiślica in the years 1350-1360. Above the side entrance to the church, from the side of the Długosz House, there is a pointed arch portal. Above the portal there is a bas-relief foundation plaque with a depiction of Casimir the Great. The king kneels before the Madonna and Child, offering her a model of the temple. Behind him is the Bishop of Krakow Bodzanty. The plaque was created in 1464, over a hundred years after the church was founded on the initiative of Jan Długosz, who served as a canon in Wiślica.

Die Stiftskirche Mariä Geburt in Wiślica wurde an der Stelle zweier früherer Kirchen errichtet und von König Kasimir dem Großen als Teil der Buße für die Ermordung des Priesters Marcin Baryczka auf Befehl oder mit Wissen des Königs errichtet. Die von Papst Clemens VI. verhängte Gefahr der Exkommunikation veranlasste den König zu einer Reihe von Bußmaßnahmen. Unter anderem für den Bau von Bußkirchen. in Wiślica, Sandomierz, Stopnica, Szydłów und Zagość. Zunächst wurde das Presbyterium auf einem schmaleren Grundriss als das Kirchenschiff mit vier Jochen gebaut, die an drei Seiten geschlossen waren. Anschließend (nach dem Abriss der zweiten Kirche) wurde ein zweischiffiges Kirchenschiff errichtet, dessen Gewölbe von drei Säulen getragen wurde. Als Ergebnis dieser Stiftungstätigkeit des Königs wurde in den Jahren 1350–1360 die bestehende Stiftskirche in Wiślica erbaut. Über dem Seiteneingang der Kirche, von der Seite des Długosz-Hauses, befindet sich ein Spitzbogenportal. Über dem Portal befindet sich eine Basrelief-Grundtafel mit einer Darstellung von Kasimir dem Großen. Der König kniet vor der Madonna mit Kind und bietet ihr ein Modell des Tempels an. Hinter ihm steht der Bischof von Krakau Bodzanty. Die Gedenktafel wurde im Jahr 1464 geschaffen, mehr als hundert Jahre nach der Gründung der Kirche auf Initiative von Jan Długosz, der als Kanoniker in Wiślica diente.

Zdjęcia: Dariusz Zielonka